Kryminały ze Skandynawii najwyraźniej mają się bardzo dobrze. Nie tylko popularny w całej Europie Henning Mankell broni barw północy w kategorii najciekawiej skonstruowanych historii o zbrodni. W naszych księgarniach można też trafić na inne dobre nazwiska, takie jak Liza Marklund, Hakan Nesser czy Jo Nesbo. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria prezentuje nam już druga książkę fińskiej pisarki Leeny Lehtolainen. Spotykamy tu znów Marię Kallio, bohaterkę znaną już z powieści „Kobieta ze śniegu”.
Spirala śmierci to skomplikowana figura łyżwiarska, w której tancerz trzyma swoją partnerkę na wyciągnięcie ręki, okręcając ją wokół swojej osi w pozycji niemal poziomej. Tytuł „Spirala śmierci” doskonale pasuje do nowej powieści Lehtolainen, gdyż akcja rozgrywa się w środowisku łyżwiarskim. Śledztwo prowadzone jest w sprawie zabójstwa Noory Nieminen, doskonale zapowiadającej się młodej gwiazdki łyżwiarstwa figurowego. Pikanterii całej historii dodają dwa fakty: Noorę zamordowano jej własnymi łyżwami, a detektyw Maria Kallio jest w zaawansowanej ciąży.
O ile w poprzedniej powieści, która oryginalnie jest czwartym tomem cyklu („Spirala śmierci” to tom piąty) nasza bohaterka dała się poznać jako nieduża, ale sprytna kobieta o niebanalnych możliwościach intelektualnych, to w kolejnej części poznajemy ją od nieco innej strony. Mimo że dziecko, mające się wkrótce narodzić, bardzo ją absorbuje, to jednak ryzykuje jego i swoje życie, wikłając się w trudne i niebezpieczne śledztwo. Na dodatek metody, których używa przywodzą na myśl raczej prywatnego detektywa, niż ograniczoną procedurami policjantkę.
Lehtolainen bardzo ciekawie rozłożyła tropy, które bada Maria Kallio. Snuje ona swoje podejrzenia dotyczące kolejnych osób z otoczenia młodej łyżwiarki. Jak w klasycznych kryminałach – każdy jest podejrzany.
O pisarstwie Lehtolainen mówi się niekiedy, że to „kobiece kryminały”. Trudno nie przyznać racji, skoro bohaterką jest policjantka, która miewa takie same problemy, jakie zwykle miewają kobiety. Więcej w tych powieściach mówi się o życiu wewnętrznym opisywanych postaci. Nie zgadzam się jednak z pejoratywnym wydźwiękiem przymiotnika „kobiece”, w przypadku gatunku takiego jak kryminał możemy bowiem mówić o pogłębieniu psychologizacji, co zdecydowanie pozytywnie wpływa na odbiór powieści. „Spirala śmierci” doskonale udowadnia tą tezę.
Dodatkowym atutem jest brak przejaskrawionej feminizacji powieści. Maria Kallio jest kobietą, ale Lehtolainen nie wykorzystuje tego faktu do przemycania ideologii. Policjantka musi dawać sobie radę w świecie zdominowanym przez twardych facetów, ale nawet jej konflikt z Perttim Str�mem, bezwzględnym i rządnym władzy policjantem, zarysowany jest jako rywalizacja równych sobie przeciwników.