Wydaną niedawno w Polsce powieść Dana Chaona wydawca promuje jako „hipnotyczny thriller psychologiczny […] Mroczną, prowokującą książkę przypominającą przewrotne filmy braci Cohen o zagmatwanych ludzkich losach i osobowościach.”. Z doświadczenia wiemy, że takie zapowiedzi i porównania należy traktować z pewną rezerwą, w jednym jednak należy się z tą notką zgodzić – „Czekaj na odpowiedź” jest intrygującą i dobrze skonstruowaną powieścią psychologiczną.
Na jej fabułę składają się trzy osobne wątki, opowiadające o współczesnych mieszkańcach USA. Pierwszym z nich jest Miles, mężczyzna w średnim wieku, który całe życie poświęcił jałowym poszukiwaniom rzekomo chorego psychicznie bliźniaka. Drugi to Ryan – przeciętny student, który porzuca dotychczasowe życie po poznaniu rodzinnej tajemnicy. I wreszcie Lucy, dziewczyna z prowincjonalnego miasteczka, która tuż po zakończeniu szkoły średniej ucieka ze swoim nauczycielem historii. Z czasem wątki te zaczynają się coraz mocniej ze sobą łączyć, zarówno w warstwie fabularnej, jak i symbolicznej – traktują bowiem o ludziach, którzy próbują odciąć się od dotychczasowego życia i zmienić tożsamość. Właśnie motyw podszywania się pod kogoś innego, zmian i kradzieży tożsamości przewija się przez całą powieść. Główni bohaterowie stale zmieniają personalia z rozmaitych względów – dla finansowych oszustw, ochrony własnego życia, a nawet dla prowadzenia z innymi specyficznej gry. Jednak Chaon wyraźnie kładzie nacisk na warstwę psychologiczną tych procesów, próbuje ukazać nam możliwie najlepiej motywacje głównych bohaterów i odczucia psychiczne, jakie nimi targają. Stąd nie znajdziemy w „Czekaj na odpowiedź” wartkiej i emocjonującej akcji ani spisków na szeroką skalę. Pewna międzynarodowa afera finansowa jest wprawdzie gdzieś w tle zarysowana, ale nie poznajemy jej szczegółów; nie możemy nawet być pewni, czy jest rzeczywista, czy to tylko kolejny wymysł i urojenie któregoś z bohaterów.
Autor powieści skupia się na psychice bohaterów i zabieg ten liczy mu się na plus, ponieważ robi to bardzo przekonująco. Jego bohaterowie to na pozór zwykli ludzie, często jednak mniej lub bardziej psychicznie pokiereszowani i zagubieni w faktach z własnego życia, które okazuje się często nad wyraz zakłamane i płytkie. Za przykład szczególnej dbałości autora o wierność realiom może służyć postać Haydena, u którego lekarze zdiagnozowali schizofrenię. Obraz objawów jego rzekomej choroby wydaje się być bardzo bliski rzeczywistym klinicznym przypadkom tego schorzenia.
Gubi się w gąszczu faktów i zdarzeń także czytelnik, gdy kolejne z nich wychodzą na jaw. Pisarz ujawnia je nam w sposób umiejętny, dając jedynie drobne sygnały, które czytelnik powinien sam wychwycić i powiązać. Sprawia to, że lektura staje się dość wymagająca i tak naprawdę niczego nie możemy być pewni, aż do jej zakończenia. Nie mniejszego skupienia potrzeba, aby wychwycić liczne nawiązania do innych tekstów literackich, a miłośników horroru szczególnie ucieszyć powinny intertekstualne gry z dziełami pisarzy grozy – Kinga, Lovecrafta, Shelley itd.
„Czekaj na odpowiedź” Dana Chaona jest więc interesującą i sprawnie napisaną powieścią psychologiczną, która jednak może rozczarować tych, którzy oczekiwaliby silnych emocji i wartkiej akcji. Nie o to w niej jednak chodzi: przede wszystkim jest to interesujące studium marzeń i dążeń współczesnych ludzi, które potrafią przerodzić się w obsesje. A także ciekawy obraz świata, w którym niczego pewni być nie możemy – nawet własnej tożsamości.